Aizanitis Bölgesi Sınırlarına İlişkin Bir Öneri

Zerrin ERDİNÇ

Arkhaia Anatolika 4. Sayı

Geliş Tarihi : 23.03.2021 | Kabul Tarihi : 13.04.2021

DOI : 10.32949/Arkhaia.2021.31 | Yayın Tarihi : 17.4.2021 15:00:12

Öz

Kütahya ili, Çavdarhisar ilçesinde bulunan Aizanoi antik kenti ve çevresinde yapılan çalışmalarda, bölge coğrafyasına ve kentin hâkimiyet alanına dair önemli veriler elde edilmiştir. Aizanoi ve çevresi Roma Dönemi’nde “Aizanitis Bölgesi” olarak anılmakta ve burada yaşayanlar “Aizanitililer” olarak adlandırılmaktadır. Bu isim, kentte bulunan epigrafik veriler ve antik yazarların günümüze ulaşan eserleri ile de sabittir. Genel olarak Örencik Ovası’na lokalize edilen bölgenin antik dönemdeki komşuları arasında kuzeydoğuda Kotiaeion (Kütahya), güneydoğuda Appia (Pınarcık), güneybatıda Kadoi (Gediz) ve kuzeybatıda Tiberiopolis (Hisarcık) kentleri bulunmaktadır. Söz konusu bölgede daha önceki araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalar, bölge sınırlarına dair önemli veriler barındırmasına rağmen, bu konuda yeterince ayrıntılı bilgiyi kapsamamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Aizanitis adıyla bilinen bölgenin coğrafi sınırlarını tespit etmek ve Aizanoi antik kentinin territoryumunu belirlemektir. Bu bağlamda, öncelikle Aizanoi kentinin çevresi ve Çavdarhisar ilçesinin sınırlarında yer alan köy yerleşimleri gezilerek, bölge coğrafyası incelenmiş, nehirler, dağlar ve ovalar gibi önemli noktalarda bulunan coğrafi işaretler takip edilmiştir. Ayrıca, yollar ve yerleşmeler hakkında epigrafik veriler sağlayan mil taşları ile bölgede önemli ve ayırıcı arkeolojik veriler sunan mezar stellerinin tipolojisi de değerlendirilmiştir. Bölge sınırlarının tartışmalı olduğu yerlerde ise en yakın sonuçlara ulaşmak için, arkeolojik veriler ile bölge topografyası göz önünde bulundurulmuştur. Bu çalışmada ilk defa, günümüzde Çavdarhisar ilçesi sınırlarında bulunan modern köy yerleşimlerinin isimleri verilerek, Aizanitis Bölgesi için bir sınır önerisi getirilmiştir.

Antik Kaynaklar

Strab.: Strabon, Geographica XII-XIII-XIV. Kullanılan Metin ve Çeviri: Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII-XIV). (Çev. A. Pekman) İstanbul 1992.

Modern Kaynaklar

Anderson, J. G. C. (1898). Exploration in Asia Minor during 1898: First Report. BSA, 4, 49-78. https://doi.org/10.1017/S0068245400001015

Burrell, B. (2003). Neokoroi: Greek Cities and Roman Emperors. Brill.

Darkot, B. ve Tuncel, M. (1988). Ege Bölgesi Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları.

Drew-Bear, T. ve Eck, W. (1976). Kaiser-, Militär- und Steinbruchinschriften aus Phrygien. Chiron, 6, 289-318.

Dürr, J. (1881). Die Reisen des Kaisers Hadrian. Carl Gerold’s Sohn.

Fellows, C. (1839). A Journal Written During an Excursion in Asia Minor: 1838. John Murray.

French, D. (1993). 1991 Yılı Roma Yolları, Miltaşları ve Yazıtları Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 10, 199-206.

French, D. (2016). Roman Roads and Milestones of Asia Minor Vol. 4: The Roads, Fasc. 4.1: Notes on the Itineraria. British Institute of Archaeology.

Hamilton, W. J. (1842). Researches in Asia Minor, Pontus, and Armenia: With Some Account of their Antiquities and Geology I. Murray.

IGR IV: Inscriptiones graecae ad res romanas pertinentes IV.

İznik, E. (2006). Roma İmparatorluk Döneminde Frigya Epiktetos Merkezlerinde (Dorlaeyon, Nacolea, Midaeum, Cotiaeum, Aezanai) Sosyopolitik, Sosyoekonomik ve Sosyokültürel Yapı [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.

Jes, K. (2001). Ein hochhellenistischer Statuettenkopf aus Aizanoi. AA, 2, 295-301.

Le Bas, P. ve Waddington, W. H. (1847). Voyage archéologique en Grèce et en Asie Mineure: Fait par ordre du gouvernement français pendant les années 1843 et 1844. Firmin Didot frères.

Lochman, T. (2003). Studien zu kaiserzeitlichen Grab- und Votivreliefs aus Phrygien. Skulpturhalle Basel.

Lochner, I. (2010). Der Siedlungshügel von Aizanoi in vorrömischer Zeit. K. Rheidt (Ed.), Aizanoi und Anatolien (ss. 23-37). Philipp von Zabern.

Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor I-II. Princeton University Press.

MAMA IX: Levick, B., Mitchell, S., Potter, J. ve Waelkens, M. (1988). Monumenta Asiae Minoris Antiqua, IX: Monuments From the Aezanitis (JRS Monographs no. 4). Society for the Promotion of Roman Studies.

MAMA X: Levick, B., Mitchell, S., Potter, J. ve Waelkens, M. (1993). Monumenta Asiae Minoris Antiqua, vol. X: Monuments from the Upper Tembris Valley, Cotiaeum, Cadi, Synaus, Ancyra, and Tiberiopolis (JRS Monographs no. 7). Society for the Promotion of Roman Studies.

Munro, J. A. R. ve Anthony, H. M. (1897). Explorations in Mysia. The Geographical Journal, 9(2), 150-169. https://doi.org/10.2307/1773503

Munro, J. A. R. (1897). Inscriptions from Mysia. JHS, 17, 268-293. https://doi.org/10.2307/623830

Naumann, R. ve Naumann, F. (1973). Der Rundbau in Aezani. IstMitt-BH, 10. Verlag Ernst Wasmuth.

Naumann, R. (1979). Der Zeustempel zu Aizanoi. Walter de Gruyter.

Oy, H. (2018). İçbatı Anadolu’da Kutsal Bir Dağ: Murat Dağı (Dindymos). Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40, 283-296. https://doi.org/10.21497/sefad.515373

Ramsay, W. M. (1890). The Historical Geography of Asia Minor. John Murray.

Ramsay, W. M. (1975). The Cities and Bishoprics of Phrygia, I-II. Arno Press.

Rheidt, K. (2008). Aizanoi in hellenistischer Zeit. E. Schwertheim ve E. Winter (Ed.), Neue Funde und Forschungen in Phrygien (ss. 107-121). Asia Minor Studien, 61. Habelt.

Rheidt, K. (2009). Pile Foundation in the Anatolian Mountains – Wrong Technique at the Wrong Place?. K.-E. Kurrer, W. Lorenz ve V. Wetzk (Eds.), Proceedings of the Third International Congress on Construction History, Vol. 3. Brandenburg University of Technology Cottbus, Germany, 20th-24th May 2009 (ss. 1219-1226). Brandenburg University of Technology.

Romeo, I. (2002). The Panhellenion and Ethnic Identity in Hadrianic Greece. CP, 97(1), 21-40. https://doi.org/10.1086/449565

Şahin, S. (1986). Phrygia Epiktetos. Araştırma Sonuçları Toplantısı 4, 265-268.

Tabbernee, W. (1997). Montanist Inscriptions and Testimonia: Epigraphic Sources Illustrating the History of Montanism. Mercer University Press.

Texier, C. (2002). Küçük Asya. Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi, II (Çev. A. Suat). Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.

Tuğrul, L. (1964). Tavşanlı ve Civarından Buluntular. İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı 11-12, 162-165.

Waelkens, M. (1986). Die kleinasiatischen Türsteine: Typologische und epigraphische Untersuchungen der kleinasiatischen Grabreliefs mit Scheintür. Philipp von Zabern.

Wörrle, M. (1992). Neue Inschriftenfunde aus Aizanoi I. Chiron, 22, 337-376.

Erdinç, Z. (2021). Aizanitis Bölgesi Sınırlarına İlişkin Bir Öneri. Arkhaia Anatolika, 4, 163-173. https://doi.org/10.32949/Arkhaia.2021.31

Paylaş!