Thoughts about the Anatolian Leopard Statue Piece from Thyateira/Hastane Mound
Aydın ERÖN
Abstract
Ancient city of Thyateira, which is among the significant settlements of ancient period, is located inside the province borders of Akhisar; Manisa city. Systematic excavations of ancient city of Thyateria are centered on Hastane Mound in recent years. It wouldn’t be wrong to define Hastane Mound as “the early period settlement” of Thyateria. The statue piece of the Anatolian leopard, which is studied in this work, is also found during Hastane Mound excavations. The piece is made of volcanic tuff. It is known that volcanic tuff stone is a preferred material type especially between 7th and 6th centuries BC. The Anatolian leopard is one of the endemic species of the region. That can be clearly deduced from the finds that the Anatolian leopard that is panther, is extra respected starting from the Neolithic period until the end of the 6th century BC. Especially the increase in the number of the finds between the 7th and the 6th centuries BC is remarkable. Imageries of the Anatolian leopard appear on architectural pieces, statue finds, potteries, ivory works and coins. The statue piece of Hastane Mound is not a layer find. It has been discovered in the layer of destruction that is on top of the late Hellenistic period temple. In the light of the similar samples, the statue piece of the Anatolian leopard is dated in the first half of the 6th century BC. By the help of the finds and the ruins, it has been proven that there had been settlements on Hastane Mound between the 7th and the 6th centuries BC. During 2015 excavations, wall ruins and pottery finds related to Lydian culture had been discovered on I-36/d plan square. The works just mentioned are quite significant in terms of showing the existence of Lydian culture in the area of Hastane Mound. When the general features of the Anatolian leopard statue piece are taken into account, it will be reasonable to consider it at the same level with Lydian layer. In this case, the question; to which building does the Anatolian leopard statue piece belong, comes to mind. When the samples of the Anatolian leopard are considered in general, a significant number of these works is discovered on the areas related to worship. Therefore, it is highly probable that Hastane Mound find is also connected to a temple structure.
|
Akdeniz – Erön 2016 |
E. Akdeniz – A. Erön, “2014 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı”, 37. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2016), 81-94. |
|
Akdeniz – Erön 2017a |
E. Akdeniz – A. Erön, “2015 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı”, 38. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2017), 403-416. |
|
Akdeniz – Erön 2017b |
E. Akdeniz – A. Erön, “Lydia Kültürünün Kuzey Lydia’daki İzleri: Thyateira-Hastane Höyüğü Kazıları’nda Bulunan Lydia Seramikleri”, Tüba-Ar 20 (2017), 79-92. |
|
Akdeniz 2013 |
E. Akdeniz, “2011 Yılı Akhisar-Thyateira Kazıları”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2013), 429-444. |
|
Akdeniz 2014 |
E. Akdeniz, “2012 Yılında Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğünde Gerçekleştirilen Arkeolojik Çalışmalar”, 35. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2014), 124-139. |
|
Akdeniz et al. 2015 |
E. Akdeniz – M. K. Şahin – A. Erön, “2013 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı”, 36. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2015), 121-138. |
|
Akdeniz et al. 2018 |
E. Akdeniz – A. Erön – Y. S. Kaya, “2016 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2018), 1-14. |
|
Akdeniz et al. 2019 |
E. Akdeniz – A. Erön – N. Akıllı, “2017 Yılı Thyateira ve Hastane Höyüğü Kazıları”, 40. Kazı Sonuçları Toplantısı, I. Cilt (2019), 671-682. |
|
Åkerström 1966 |
Å. Åkerström, Die Architektonischen Terrakotten Kleinasiens, Lund, 1966. |
|
Akkurnaz 2013 |
S. Akkurnaz, Hacıbayramlar Arkaik Dönem Mimari Terrakottaları. Yayınlamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın, 2013. |
|
Akkurnaz 2019a |
S. Akkurnaz, “Archaic Terracotta Simas from Hacıbayramlar and Koranza in Caria”, Eds. O. Henry – K. Konuk, Karia Arkhaia. La Carie, des origines à la période pré-hékatomnide, İstanbul, 2019, 327-356. |
|
Akkurnaz 2019b |
S. Akkurnaz, “Hacıbayramlar Arkaik Dönem Çatıları”, Ed. B. Söğüt, Stratonikeia Çalışmaları 4. Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları, İstanbul, 2019, 13-32. |
|
Akurgal 1997 |
E. Akurgal, Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Ankara, 1997. |
|
Akurgal 2000 |
E. Akurgal, Ege. Batı Uygarlığının Doğduğu Yer, İzmir, 2000. |
|
Akurgal 2015 |
M. Akurgal, “Smyrna Athena Tapınağı”, Eds. E. Okan – C. Atila, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan/Studies in Honour of Ömer Özyiğit, İstanbul, 2015, 1-12. |
|
Albustanlıoğlu 2006 |
T. Albustanlıoğlu, Dokimeion Işığı Altında Roma İmparatorluk Döneminde Mermer Kullanımı; İmparatorluk Yönetimindeki Anadolu Mermer Ocaklarının İşletme Stratejisi ve Organizasyonu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2006. |
|
Arseven 2013 |
M. Arseven, Larisa’da (Buruncuk) Bulunan Arkaik Taş Mimari Eserler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2013. |
|
Ateşlier 2010 |
S. Ateşlier, “Lydia Pişmiş Toprak Mimari Levhaları/Lydian Architectural Terracottas”, Ed. N. D. Cahill, Lidyalılar ve Dünyaları/The Lydians and Their World, İstanbul, 2010, 225-232. |
|
Bammer – Muss 2010 |
A. Bammer – U. Muss, Antik Dünya’nın Bir Harikası, Efes Artemision’u (Çev. F. Dönmez-Öztürk – H. S. Öztürk), İstanbul, 2010. |
|
Baskaya – Bilgili 2004 |
S. Baskaya – E. Bilgili, “Does the leopard Panthera pardus still exist in the Eastern Karadeniz Mountains of Turkey?”, Oryx 38/2 (2004), 1-5. |
|
Bingöl 2015 |
O. Bingöl, “Foça Kazılarına Yorumsuz Küçük Bir Katkı”, Eds. E. Okan – C. Atila, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan/Studies in Honour of Ömer Özyiğit, İstanbul, 2015, 57-64. |
|
Boardman 2016 |
J. Boardman, Erken Yunan Vazo Ressamlığı (Çev. S. Eraltan), İstanbul, 2016. |
|
Cook 1965 |
J. M. Cook, “Old Smyrna: Ionic Black Figure and Other Sixth-Century Figured Wares”, BSA 60 (1965), 114-142. |
|
Cook et al. 1998 |
J. M. Cook – R. V. Nicholls – D. M. Pyle, “Old Smyrna Excavations: The Temples Of Athena”, BSA Supplementary Vol. 30, 1998. |
|
Çakırlar 2012 |
C. Çakırlar, “The evolution of animal husbandry in Neolithic central-west Anatolia: the zooarchaeological record from Ulucak Höyük (c. 7040–5660 cal. BC, Izmir, Turkey)”, AnatSt 62 (2012), 1-33. |
|
Çilingiroğlu et al. 2012 |
A. Çilingiroğlu – Ö. Çevik – Ç. Çilingiroğlu, “Ulucak Höyüğü”, Eds. A. Çilingiroğlu – Z. Mercangöz – G. Polat, Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları, İzmir, 2012, 157-168. |
|
Derin 2017 |
Z. Derin, “İzmir’in 8500 Yıllık Sakinine İlişkin İzler…”, Eds. B. Yolaçan – G. Şakar – A. Ersoy, Smyrna/İzmir, Kazı ve Araştırmaları II, İstanbul, 2017, 93-100. |
|
Dillon – Garland 2005 |
M. Dillon – L. Garland, Ancient Rome: From the Early Republic to the Assassination of Julius Caesar, London, 2005. |
|
Dönmez 2004 |
Ş. Dönmez, “Akalan Hakkında Yeni Gözlemler”, Anadolu Araştırmaları XVII/1 (2004), 67-91. |
|
Duyuran 1969 |
R. Duyuran, “Akhisar Tepe Mezarlığında Yapılan Arkeolojik Araştırmalar”, TürkArkDerg XVII-2 (1969), 73-76. |
|
Duyuran 1974 |
R. Duyuran, “Akhisar Tepe Mezarlığında Yapılan Arkeolojik Araştırmalar II”, TürkArkDerg XX-2 (1974), 17-27. |
|
Erön 2017 |
A. Erön, “Myrina ve Gryneion Yüzey Araştırmaları Sırasında Tespit Edilen Aiol Kymation Bezemeli Bir Mimari Parça Üzerine İlk Gözlemler”, Eds. M. Çekilmez – E. Dereboylu-Poulain, Myrina ve Gryneion Arkeolojik Yüzey Araştırmaları, Belgeler ve Yeni Araştırmalar, 1. Cilt, Ankara, 2017, 219-223. |
|
Fazlıoğlu 1998 |
İ. Fazlıoğlu, Karia Orientalizan Seramiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, 1998. |
|
Galik et al. 2012 |
A. Galik – B. Horejs – B. Nessel, “Der nächtliche Jäger als Beute. Studien zur prähistorischen Leopardenjagd”, PZ 87-2 (2012), 261-307. |
|
Glendinning 1996 |
M. R. Glendinning, “A Mid-Sixth-Century Tile Roof System at Gordion”, Hesperia 65-1 (1996), 99-119. |
|
Hauptmann 2007 |
H. Hauptmann, “Nevali Çori ve Urfa Bölgesinde Neolitik Dönem: Genel Bir Bakış”, Eds. M. Özdoğan – N. Başgelen, Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı. Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar-Yeni Bulgular, İstanbul, 2007, 131-164. |
|
Hodder 2006 |
I. Hodder, Çatalhöyük-Leoparın Öyküsü. Türkiye’nin Antik “Kasaba”sının Gizemleri Günışığına Çıkıyor (Çev. D. Şendil), İstanbul, 2006. |
|
Hogarth 1908 |
D. G. Hogarth, Excavations at Ephesus, the Archaic Artemisia, London, 1908. |
|
Hostetter 1994 |
E. Hostetter, Lydian Architectural Terracottas: A Study in Tile Replication, Display and Technique, Atlanta, 1994. |
|
Işık 2007 |
F. Işık, “Protogeometrik Yontucuklar Işığında Ege Göçlerinin Niceliği ve Ionia Kültür Kimliği Üzerine”, Eds. E. Öztepe – M. Kadıoğlu, Patronvs. 65. Yaşında Ahmet Coşkun Özgünel'e Armağan/Festschrift für Ahmet Coşkun Özgünel zum 65. Geburtstag, İstanbul, 2007, 209-222. |
|
Işık 2009 |
F. Işık, “Anadolu-Ion Uygarlığı. “Kolonizasyon” ve “Doğu Hellen” Kavramlarına Eleştirisel Bir Bakış”, Anadolu/Anatolia 35 (2009), 53-86. |
|
Jacobson et al. 2016 |
A. P. Jacobson – P. Gerngross – J. R. Lemeris (Jr.) – R. F. Schoonover – C. Anco – C. Breitenmoser-Würsten – S. M. Durant – M. S. Farhadinia – P. Henschel – J. F. Kamler – A. Laguardia – S. Rostro-Garcia – A. B. Stein – L. Dollar, “Leopard (Panthera pardus) status, distribution, and the research efforts across its range”, PeerJ 4 (2016), 1-28. |
|
Johansen 1994 |
F. Johansen, Greece in the Archaic Period: Catalogue, NY Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, 1994. |
|
Karwiese 2008 |
S. Karwiese, “Efes Artemis Tapınağı (Artemision) ve Sikkenin “Keşfi”, Ed. W. Seipel, Efes Artemisionu. Bir Tanrıçanın Kutsal Mekanı, Viyana, 346-356. |
|
Kerschner – Schlotzhauer 2005 |
M. Kerschner – U. Schlotzhauer, “A New Classification System for East Greek Pottery”, Ancient West and East 4/1 (2005), 1-56. |
|
Kiabi et al. 2002 |
B. H. Kiabi – B. F. Dareshouri – R. A. Ghaemi – M. Jahanshahi, “Population status of the Persian Leopard (Panthera pardus saxicolor Pocock, 1927) in Iran”, Zoology in the Middle East 26 (2002), 41-47. |
|
Koldewey 1891 |
R. Koldewey, Neandria, Berlin, 1891. |
|
Konuk – Lorber 2012 |
K. Konuk – C. Lorber, “White Gold: An Introduction to Electrum Coinage”, Ed. H. Gitler, White Gold. Revealing the World’s Earliest Coins, Tel Aviv, 2012, 13-30. |
|
Lohmann et al. 2007 |
H. Lohmann – H. Büsing – F. Hulek – G. Kalaitzoglou – G. Lüdorf – M. Müllenhoff – P. Niewöhner, “Forschungen und Ausgrabungen in der Mykale 2001-2006”, IstMitt 57 (2007), 59-178. |
|
Murray 1899 |
A. S. Murray, “Remains of Archaic Temple of Artemis at Ephesus”, JHS 10 (1899), 1-10. |
|
Özbayoğlu 1998 |
E. Özbayoğlu, “Cicero’nun Panter Avına İlişkin Birkaç Cilicia Mektubu” Olba I (1998), 131-138. |
|
Özyiğit 2003 |
Ö. Özyiğit, “Phokaia’da Akurgal’ın Kazıları Işığında Son Dönem Çalışmaları”, Anadolu/Anatolia 25 (2003), 97-107. |
|
Ratté 1989 |
C. Ratté, “Five Lydian Felines”, AJA 93/3 (1989), 379-393. |
|
Roller 2004 |
L. E. Roller, Ana Tanrıça’nın İzinde, Anadolu’da Kybele Kültü (Çev. B. Avunç), İstanbul, 2004. |
|
Roosevelt 2017 |
C. H. Roosevelt, Gyges’ten Büyük İskender’e Lydia Arkeolojisi (Çev. H. Gültekin-Çatak), İstanbul, 2017. |
|
Rose 2008 |
C. B. Rose, “Separating Fact from Fiction in the Aiolian Migration”, Hesperia 77/3 (2008), 399-430. |
|
Schlotzhauer et al. 2006 |
U. Schlotzhauer – P. Herrmann – S. Weber, “Some Observations on Milesian Pottery”, Eds. A. Villing – U. Schlotzhauer, Naukratis: Greek Diversity in Egypt: Studies on East Greek Pottery and Exchange in the Eastern Mediterranean, Oxford, 2006, 133-144. |
|
Schmidt 2007a |
K. Schmidt, Taş Çağı Avcılarının Gizemli Kutsal Alanı, Göbekli Tepe, En Eski Tapınağı Yapanlar (Çev. R. Aslan), İstanbul, 2007. |
|
Schmidt 2007b |
K. Schmidt, “Die Steinkreise und die Reliefs des Göbekli Tepe”, Ed. C. Lichter, Vor 12.000 Jahren in Anatolien: Die ältesten Monumente der Menschheit, Stuttgart, 2007, 83-96. |
|
Schmidt 2007c |
K. Schmidt, “Göbekli Tepe: Steinerne Wesen aus den Anfängen der Ackerbaukulturen”, Ed. M. B. Fagan, Entdeckungen!: Neue Schätze der Archäologie, Zweitausendeins, Frankfurt, 2007, 180-183. |
|
Schmidt 2011 |
K. Schmidt, “Göbekli Tepe: A Neolithic Site in Southeastern Anatolia”, Eds. S. R. Steadman – G. McMahon, The Oxford Handbook of Ancient Anatolia, New York, 2011, 917-933. |
|
Spassov et al. 2016 |
N. Spassov – A. Ignatov – I. Acosta-Pankov, “On the status of the leopard in Turkey, again”, CATnews 64 (2016), 18-21. |
|
Strocka 1977 |
V. M. Strocka, “Neue Archaische Löwen in Anatolien”, AA (1977), 481-512. |
|
Sweeney 2016 |
N. M. Sweeney, “Anatolian-Aegean interactions in the Early Iron Age: Migration, Mobility, and the Movement of People”, Ed. B. P. C. Molloy, Of Odysseys and Oddities: Scales and modes of interaction between prehistoric Aegean societies and their neighbours, Oxford, 2016, 411-433. |
|
Şahin 1998 |
I. Şahin, Lydia’daki Küçük Yerleşimler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, 1998. |
|
Toyran 2018 |
K. Toyran, “Noteworthy Record of Panthera Pardus in Turkey (Carnivora: Felidae)”, Fresenius Environmental Bulletin 27/1 (2018), 7348-7353. |
|
Tozan 2016 |
M. Tozan, “Cicero’nun Cilicia Valiliği”, Cedrus IV (2016), 105-126. |
|
Uphyrkina et al. 2001 |
O. Uphyrkina – E. J. Johnson – H. Quigley – D. Miquelle – L. Marker – M. Bush – S. J. O’Brien, “Phylogenetics, genome diversity and origin of modern leopard, Panthera pardus”, Molecular Ecology 10 (2001), 2617–2633. |
|
Ürkmez 2017 |
Ö. Ürkmez, “Eski İzmir/Smyrna’nın Arkaik Simgesi: Aiol Başlığı”, Eds. P. Pınarcık – B. Gökce – M. S. Erkek – S. Coşğun-Kandal, Prof. Dr. Recep Yıldırım’a Armağan, Ankara, 2017, 371-387. |
|
von Bothmer 1984 |
D. von Bothmer, “A Greek and Roman Treasury”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin 42/1 (1984), 1-72. |
|
von Graeve 1991 |
V. von Graeve, “Milet 1990”, IstMitt 41 (1991), 125-187. |
|
von Graeve 2007 |
V. von Graeve, “2004-2005 Milet Çalışmaları”, 28. Kazı Sonuçları Toplantısı, II. Cilt (2007), 625-648. |
|
Winter 1993 |
N. A. Winter, Greek Architectural Terracottas: from the Prehistoric to the End of the Archaic Period, Oxford, 1993. |
|
Yağız 2014 |
K. Yağız, “Antandros Mezar Taşları”, Tüba-Ar 17 (2014), 129-142. |
A. Erön, “Thyateira/Hastane Höyüğü’nde Bulunan Anadolu Parsı Heykel Parçası Üzerine Düşünceler”, Arkhaia Anatolika 3 (2020), 82-97. DOI: 10.32949/Arkhaia.2020.16