Double-Headed Eagle from Antiquity to Present: Its Meaning, Interpretation and Propaganda

Ramazan ÖZGAN

Arkhaia Anatolika 3. Sayı

Received Date : 06.04.2020 | Acceptance Date : 30.04.2020

DOI : 10.32949/Arkhaia.2020.17 | Online Publication Date : 6.5.2020 11:38:54

Abstract

One of the subjects that draw attention to in both art history and archeology iconography is the double-headed eagle motif. This motif, especially handled by art history researchers without questioning enough, is directly attributed to the Seljuks. However, the double-headed eagle motif, which was known to be used especially in Anatolia in the previous centuries, was handled as a repeat, not the first time, by the Seljuks. It is also not true that the double-headed eagle motif is a motif originally brought by Turks from Central Asia. In the studies conducted to date, the origin of the double-headed eagle has not been emphasized. In addition, it is not adequately explained why a double headed eagle is needed instead of a single eagle. In this study, the use of the double-headed eagle motif from the first appearance to the present has been discussed. The interaction of the nation’s using the double-headed eagle figure in their culture and artwork was questioned, so it was possible to determine how this motif spread since its first appearance. In addition, the meaning and propaganda of the double-headed eagle motif in connection with political events were also emphasized.

It is evident that the double-headed eagle motif has been a well-known emblem of Anatolia since the 2nd millennium BC and this motif has been adopted and lived throughout Asia and Europe as a fashion. This motif, interpreted as a royal insignia in the Hittites, was found to have become widespread in the time of Tuthalia IV, and considering the political events of the period, the idea that it symbolizes the Great King Tuthalia IV and Kurunta, the king of the Land of Tarhuntassa. The double-headed eagle in Russia symbolizes the solidarity, unity and integrity of the Tsar and the Church. It is believed that this motif, which is applied frequently in Europe, especially in Vienna, expresses the Great Kingdom administration, which includes the combination of power and might of the Austro-Hungarian Empire. The double-headed eagle was applied in the Anatolian Seljuks only in the 13th century AD, mostly in the famous structures of the Alaeddin Keykubad I period and in the wall decoration of the palaces, or rather in the art of tiles. This motif also expresses the support of the caliph in the Seljuks, and thus the unity of religion and state.

Akdoğan 2010

R. Akdoğan, “Hitit Devlet Antlaşmaları, Devletin Dili”, Aktüel Arkeoloji 13 (Ocak 2010), 94-103.

Akurgal 1995

E. Akurgal, Hatti ve Hitit Uygarlıkları, İzmir, 1995.

Alp 1968

S. Alp, Zylindir und Stempelsiegel aus Karahöyük bei Konya, Ankara, 1968.

Alp 2002

S. Alp, Hitit Güneşi, Ankara, 2002.

Arık – Arık 2007

R. Arık – O. Arık, Anadolu Toprağının Hazinesi Çini: Selçuklu ve Beylikler Çağı Çinileri, İstanbul, 2007.

Arık 2000

R. Arık, Kubad Abad. Selçuklu Saray ve Çinileri, İstanbul, 2000.

Bahar 1996

H. Bahar, “Konya-Hatip’te Bulunan Yeni Bir Hitit Anıtı, Ein Neues HethitischesDenkmal in Konya-Hatip”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 73 (1996), 2-7.

Chariton 2011

J. D. Chariton, The Mesopotamian Origins of the Hittite Double-Headed Eagle, UW-L Journal of Undergraduate Research XIV (2011), 1-13.

Çelik 2002

A. Çelik, “Niğde Sungurbey Camii’nde Bulunmuş Olan Çift Başlı Kartal Figürlü Halı Üzerine Düşünceler”, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 9 (2002), 45-59.

Çevik 2015

R. Çevik, Alâeddin Keykubad Devri Türkiye Selçuklularında Devlet ve Sosyal Hayat, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2015.

Darga 1992

M. Darga, Hitit Sanatı, İstanbul, 1992.

De Laborde 1938

L. de Laborde, Voyage de l’Asie Mineure, Paris 1938.

Diem 1995

P. Diem, Die Symbole Österreichs, Wien, 1995.

Dinçol – Dinçol 1996

A. M. Dinçol – B. Dinçol, “Hatip Anıtındaki Hiyeroglif Yazıt”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 73 (1996), 8-10.

Dinçol 1998

A. Dinçol, “Die Entdeckung des Felsmonuments in Hatip und ihre Auswirkungen über die historischen und geographischen Fragen des Hethiterreichs”, TÜBA-AR 1 (1998), 27-35.

Dinçol 2002

A. Dinçol, “'Tabarna' und 'Ädikula' Siegel: Die Siegel hethitischer Großkönige und Großköniginnen”, Die Hethiter und ihr Reich: Das Volk der 1000 Götter / Hititler ve Hitit İmparatorluğu: 1000 Tanrılı Halk, Bonn Hitit Sergi Kataloğu, Stuttgart, 2002, 88-93.

Doğan-Alparslan 2011

M. Doğan-Alparslan, “Anadolu’nun Kayıp Başkenti Tarhuntašša”, Aktüel Arkeoloji (Mayıs-Haziran 2011), 47-57.

Ehringhaus 1995

H. Ehringhaus, “Ein neues hethitisches Felsrelief am Sirkeli Höyük in der Çukurova”, Antike Welt 26 (1995), 118-119.

Ehringhaus 1997/98

H. Ehringhaus, “Die hethitischen Felsreliefs am Sirkeli Höyük in der Türkei - Bemerkungen zu Neufunden in Kilikien und Lykaonien”, Nürnberger Blätter zur Archäologie 14 (1997/98), 89-104.

Emre 2002

K. Emre, “Felsreliefs, Stelen, Orthostaten”, Die Hethiter und ihr Reich: Das Volk der 1000 Götter / Hititler ve Hitit İmparatorluğu: 1000 Tanrılı Halk, Bonn Hitit Sergi Kataloğu, Stuttgart, 2002, 218-233.

Erdem 1994

S. Erdem, “Çift Başlı Kartal ve Anka Üzerine”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi 8 (1994), 72-80.

Franke – Hirmer 1964

P. R. Franke – M. Hirmer, Die griechische Münze, Berlin, 1964.

Gierlichs 1993

J. Gierlichs, Drache, Phönix, Doppeladler: Fabelwesen in der islamischen Kunst, Berlin, 1993.

Göksu 2016

E. Göksu, “Çift Başlı Kartal ve Selçuklular”, USAD 5 (2016), 117-141.

Himmelmann 1990

N. Himmelmann, “Der Hellenismus in der Archäologie”, Akten des XIII. Internationalen Kongresses für Klassische Archäologie (24.-30. Juli 1988, Berlin), Mainz, 1990, 13-16.

Hölscher 1988

T. Hölscher, “Historische Reliefs”, Kaiser Augustus und die verlorene Republik (Antiken Museum Berlin Sergi Kataloğu), Mainz, 1988, 351-400.

Işın 2001

E. Işın, Alaeddin’in Lambası: Anadolu’da Selçuklu Çağı Sanatı ve Alâeddin Keykubâd (Sergi Kataloğu), İstanbul, 2001.

Karauğuz et al. 2002

G. Karauğuz – H. Bahar – H. İ. Kunt, “Kızıldağ Üzerine Yeni Bazı Gözlemler”, TÜBA-AR 5 (2002), 7-32.

Karpuz 2008

H. Karpuz, “Çift Başlı Kartal Figürü”, Hayat Ağacı. Sivas Şehir Kültürü Dergisi 10 (2008), 20-24.

Karpuz 2009

H. Karpuz, “Anadolu Selçuklu Yapılarında Çift Başlı Kartal”, Anadolu Selçuklu Şehirleri ve Uygarlığı Sempozyumu (7-8 Ekim 2008, Bildiriler), Konya, 2009, 25-31.

Koşay 1951

H. Z. Koşay, Alaca Höyük Kazısı: 1937-1939’daki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor, Ankara, 1951.

Kuban 2010

D. Kuban, Divriği Mucizesi. Selçuklular Çağında İslam Bezeme Sanatı Üzerine Bir Deneme, İstanbul, 2010.

Kyrieleis 1975

H. Kyrieleis, Bildnisse der Ptolemäer, Berlin, 1975.

Metzler 2008

D. Metzler, “Der Adler als achämenidisches Herrschaftszeichen auf den Münzen des Themistokles von Magnesia am Mäander (ca 465-459 v. Chr.)” Ed. E. Winter. Vom Euphrat bis zum Bosporus. Kleinasien in der Antike. Festschrift für die E. Schwertheim zum 65. Geburtstag, Asia Minor Studien 65.2 (2008), 461-470.

Moortgat-Correns 1993

U. Moortgat-Correns, “Ein Kleiner reliefierter Bronze-Teller aus der hethitischen Grossreichzeit”, Eds. M. J. Mellink – E. Porada – T. Özgüç, N. Özgüç Armağanı, Ankara, 1993, 121-126.

Müller 1858

L. Müller, Die Münzen des Thracischen Königs Lysimachus, Kopenhagen, 1858.

Otten 1988

H. Otten, Die Bronzetafel aus Bogazköy: ein Staatsvertrag Tuthaliyas IV; Wiesbaden, 1988.

Ögel 1987

S. Ögel, Anadolu Selçukluları’nın Taş Tezyinatı, Ankara, 1987.

Ögel 1994

S. Ögel, Anadolu’nun Selçuklu Çehresi, İstanbul, 1994.

Önder 1967

M. Önder, “Konya Kal’ası ve Figürlü Eserleri”, VI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, Ankara, 1967, 145-169

Öney 1968

G. Öney, “Anadolu Selçuklu Mimarisinde Antik Devir Malzemesi”, Anadolu / Anatolia 12 (1968), 17-26.

Öney 1969

G. Öney, “Anadolu’da Selçuklu Geleneğinde Kuşlu, Çift Başlı Kartallı, Şahinli ve Aslanlı Mezar Taşları”, Vakıflar Dergisi VIII (1969), 283-312.

Öney 1993

G. Öney, “Anadolu Selçuklu Mimarisinde Avcı Kuşlar, Tek ve Çift Başlı Kartal”, Malazgirt Armağanı, Ankara, 1993, 139-172.

Özgüç 1968

N. Özgüç, Kaniş Karum 1b Katı Mühürleri ve Mühür Baskıları, Ankara, 1968.

Özgüç 2002

T. Özgüç, “Alacahöyük. Ein Kultort im Kerngebiet des Reiches”, Die Hethiter und ihr Reich: Das Volk der 1000 Götter / Hititler ve Hitit İmparatorluğu: 1000 Tanrılı Halk, Bonn Hitit Sergi Kataloğu, Stuttgart, 2002, 172-175.

Parla – Tuncer 2016

C. Parla – O. C. Tuncer, Yazıtları ve Betimlemeleriyle Diyarbakır Surları, Diyarbakır, 2016.

Parla 2005

C. Parla, “Diyarbakır Surları ve Kent Tarihi”, ODTÜ MFD, 2005/1, 57-84.

Philippoff 2002

E. Philippoff, Die Doppelmonarchie Österreich-Ungarn: Ein politisches Lesebuch, 1867-1918. LAutriche-Hongrie: politique et culture à travers les textes, 1867-1918, Villeneuve-d’Ascq, 2002.

Rauchensteiner 1993

M. Rauchensteiner, Der Tod des Doppeladlers, Graz, 1993.

Redford 2001

S. Redford, “Anadolu Selçukluları ve Antikçağ” (Çev. Ali Ova), Cogito 29, İstanbul, 2001, 48-59.

Sarre 1998

F. Sarre, Küçük Asya Seyahati 1895 (Çev. D. Çolakoğlu), İstanbul, 1998.

Seeher 2001

J. Seeher, Taşa Yontulu Tanrılar. Hitit Kaya Tapınağı Yazılıkaya, İstanbul, 2011.

Seeher 2002

J. Seeher, “Ein Einblick in das Reichspantheon. Das Felsheiligtum von Yazılıkaya”, Die Hethiter und ihr Reich: Das Volk der 1000 Götter / Hititler ve Hitit İmparatorluğu: 1000 Tanrılı Halk, Bonn Hitit Sergi Kataloğu, Stuttgart, 2002, 112-117.

Sergi Kataloğu 2010

Moskova Kremlin Sarayı Hazineleri Topkapı Sarayı’nda, İstanbul, 2010.

Sevim 2002

A. Sevim, “Keyhüsrev I”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 25, 2002, 348.

Skartsis 2017

L. S. Skartsis, Origin and Evolution of the Greek Flag, Athens, 2017.

Sözen – Sözen 2008

G. Sözen – Z. Sözen, Anadolu Topraklarında Güzeli Arayış, İstanbul, 2008.

Strzygowski 1930

J. Strzygowski, Asiens bildende Kunst in Stichproben, ihr Wesen und ihre Entwicklung, Augsburg, 1930.

Svoronos 1904-1908

J. Svoronos, Ta Nomismata tou Kratous ton Ptolemaion, Athens, 1904-1908.

Texier 1849

C. Texier, Description de l’Asie Mineure, Band 2, Paris, 1849.

Turan 1971

O. Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye. Siyasi Tarih. Alp Arslan’dan Osman Gazi’ye (1071-1318), İstanbul, 1971.

Uykur 2013

R. Uykur, “Artuklu Türkmenleri’nin Sikkelerinde Mitolojik Bir Yaratık: “Çift Başlı Kartal””, Seleucia ad Calycadnum 3 (2013), 145-158.

Uykur 2017

R. Uykur, Artuklu Sikkeleri. Madenden Yansıyan Tarih, Ankara, 2017.

Ünal 1998

A. Ünal, “Weitere Deutungsversuche der Orthostatenreliefs am Sphinxtor von Alacahöyük aus Philologischer Sicht: zur Identität des Nackten Menschen auf dem Westfries”, III. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri, Ankara, 1998, 593-604.

Ünal 2002

A. Ünal, Hititler Devrinde Anadolu I, İstanbul, 2002.

Ünal 2018

A. Ünal, Eski Anadolu Siyasi Tarihi, Ankara, 2018.

Zapheiriou 1947

N. Zapheiriou, The Greek Flag from Antiquity to Present, Athens, 1947.

R. Özgan, “Antik Çağ’dan Günümüze Çift Başlı Kartal: Anlamı, Yorumu ve Propagandası”, Arkhaia Anatolika 3 (2020), 98-125. DOI: 10.32949/Arkhaia.2020.17

Share!