A New Contribution to the Christian History of the Parion: The Lead Seal of Ioannes, Archbishop of Parion
Kasım OYARÇİN
Abstract
The subject of the study is a Byzantine lead seal belonging to Ioannes, the archbishop of the city, which was found in Parion in 2009. The study deals with Parion’s Christian era, the function of the seal and its iconographic features, respectively. Additionally, evaluations were made about the structure in which the seal appeared in the light of numismatic and other archaeological data in the seal’s context.
Thanks to its geopolitical location suitable for maritime trade and its two natural harbors, Parion was inhabited continuously as an important port and commercial city from the 8th century BC to the 14th century AD. Founded as a Greek colony in the 8th century BC, Parion was granted colony status by Iulius Caesar at the end of the Roman Republic Period. During the Byzantine Era, it was a significant episcopacy center within the region where the Christian faith was strongly represented. Parion, which was the episcopacy center at the beginning of the 4th century AD, was elevated to the status of an archbishopric center in AD 640 and maintained this status until the end of the 13th century AD. The data on bishops assigned to the city of Parion, which has been episcopacy center for nearly a thousand years, is rather insufficient. Despite the fact that three modern studies on the bishops serving in Parion have identified the names of a total of 21 bishops, none of the three studies mention Archbishop Ioannes. The information that Archbishop Ioannes served in Parion in 1072 AD was understood after scanning the synod lists that were included in the episcopal lists. The data on Parion episcopal seals are also quite insufficient and only four examples have been published; seal belonging to Euthymios, who was bishop in the 9th century AD, seal belonging to Constantine, the bishop of the 11th century AD, a seal that probably served in the 11th-12th century AD but without the bishop’s name on it, and seal belonging to the 12th century AD bishop Nicetas, in auction catalogues. Despite the fact that the ancient city of Parion has been the episcopacy center for a long time and many bishops have been assigned, every scientific study will contribute to the study of Anatolian sigillography because studies on the city’s bishop seals are insufficient. The seal of Ioannes, the Archbishop of Parion, which is studied within the scope of this study and is not well known, holds a significant place in both Byzantine Period of Parion and sigillography studies.
Başaran, C. (1999). Parion 1997 Araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 16(1), 349-364.
Belke, K. (2020). Tabula Imperii Byzantini 13, Bithynien und Hellespont. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
Belke, K. (2021). Hellespontos. E. Akyürek ve K. Durak (Eds.), Bizans Dönemi’nde Anadolu / Anatolia in the Byzantine Period (ss. 364-373). Yapı Kredi Yayınları.
Bulgurlu, V. (2007). Bizans Kurşun Mühürleri. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Buruldağ, E. (2017). Roma Kolonizasyon Sürecinin Parium’daki Siyasi Yansımaları. MASROP E-Dergi, 11(17), 55-72.
Büyüme, U. (2018). Parion’un Bizans Dönemi Sırlı Seramikleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Çaylak-Türker, A. (2008). Çanakkale Boğazında Bizans Dönemine Ait Tarihi ve Arkeolojik Veriler. M. Demir (Ed.), Çanakkale Tarihi Cilt I, (ss. 515-540). Değişim Yayınları.
Çelikbaş, E. (2016). 2005-2014 Parion Kazısı Metal (Bronz–Demir-Kurşun) Buluntuları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
DO Seals 2 = J. Nesbitt ve N. Oikonomidès (Eds.) (1994). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Vol. 2. South of the Balkans, the Islands, South of Asia Minor. Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
DO Seals 3 = J. Nesbitt ve N. Oikonomidès (Eds.) (1996). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in The Fogg Museum of Art, Vol. 3. West, Northwest, and Central Asia Minor and the Orient. Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
DO Seals 4 = E. McGeer, J. Nesbitt ve N. Oikonomidès (Eds.) (2001). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Vol. 4. The East. Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
Dönbekci, Ş. (2021). Anadolu’da Bizans Anıtsal Resim Sanatında Azizler ve Azizeler. E. Akyürek ve K. Durak (Eds.), Bizans Dönemi’nde Anadolu / Anatolia in the Byzantine Period (ss. 326-339). Yapı Kredi Yayınları.
Ergürer, H. E. (2012). Parion Roma Dönemi Seramiği [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Ergürer, H. E. (2015). Parion, Agora ve Dükkânlarında Ele Geçen Sigillatalar ve Kırmızı Astarlı Seramikler. C. Başaran ve V. Keleş (Eds.), Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı (ss. 49-86). Bilgin Kültür Sanat.
Fedalto, J. C. (1988). Hierarchia ecclesiastica orientalis: series episcoporum ecclesiarum christianarum orientalium. I, Patriarchatus Constantinopolitanus. Messaggero.
Filges, A. (2015). Münzbild und Gemeinschaft. Die Prägungen der römischen Kolonien in Kleinasien. Dr. Rudolf Habelt GmbH.
Filges, A. (2019). Anadolu’da Roma Koloni Sikkeleri/Roman Colonies in Asia Minor and Their Coins. O. Tekin (Ed), Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu, Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri/Hellenistic and Roman Anatolia, Kings, Emperors, City States (ss. 400-411). Yapı Kredi Yayınları.
Gregoire, H. (1952). Saint Bénigne de Dijon et son prototype byzantin, le Mégalomartyr Benignos (Menignos) de Parion (Hellespont). Comptes rendus des séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 96(2), 204-213.
I.Parion = Frisch, P. (1983). Die Inschriften von Parion. Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien, Bd. 25. Dr. Rudolf Habelt GMBH.
Kaçar, T. (2003). Ioannes Chrysostomos’un Düşüşü: Doğu Roma Başkentinde Din ve Politika. Belleten 250, Cilt 67, 745-770.
Kaçar, T. (2009). Geç Antikçağ’da Hıristiyanlık. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Keleş, V., Ergürer, H. E., Kasapoğlu, H., Çelikbaş, E., Yılmaz, A., Oyarçin, K., Kasapoğlu, B. E., Yılmaz, M. D. ve Akkaş, İ. (2018). Parion 2016 Sezonu Kazı ve Restorasyon Çalışmaları. Kazı Sonuçları Toplantısı 39(1), 183-210.
Keleş, V., Ergürer, H. E., Kasapoğlu, H., Çelikbaş, E., Oyarçin, K., Kaba, H., Yılmaz, A., Kasapoğlu, B. E., Yılmaz, M. D., Akkaş, İ. ve Akın, E. (2019). Parion 2017 Sezonu Kazı, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları. Kazı Sonuçları Toplantısı 40(3), 595-616.
Keleş, V. ve Oyarçin, K. (2019). Anonymous Folles Found in Parion Excavations. Seleucia IX, 335-358.
Keleş, V. ve Oyarçin, K. (2021). Parion Tiyatrosu Hyposcaenium Bölümünden Ele Geçen Geç Roma Dönemi Sikkeleri Üzerine Değerlendirmeler. Olba 29, 391-422.
Keleş, V. ve Oyarçin, K. (2022). Parion Akropolü Doğu (İç) Suru Geç Roma Definesi. Ege Yayınları.
Kelly, J. N. D. (1998). Golden Mouth. The Story of John Chrysostom, Ascetic, Preacher, Bishop. Cornell University Press.
Laurent, V. (1963). Le corpus des sceaux de l’Empire byzantin, vol. V, 1. L'église. ptie 1. L'église de Constantinople: la hiérarchie. Le Centre national de la recherche scientifique.
Le Quien, M. (1740). Oriens Christianus, in Quatuor Patriarchatus Digestus; Quo Exhibentur Ecclesiae, Patriarchae, Caeterique Praesules Totius Orientis, Vol. 1. Ex Typographia Regia.
Oikonomidès, N. (1960). Un décret synodal inédit du patriarche Jean VIII Xiphilin concernant l’élection et l’ordination des évêques. Revue des études Byzantines, 18, 55–78.
Oikonomidès, N. (1986). A Collection of Dated Byzantine Lead Seal. Dumbarton Oaks.
Oyarçin, K. (2017). Parion’da 2005-2014 Yılları Arasında Ele Geçen Geç Roma ve Erken Bizans Dönemi Sikkeleri (MS 3.-7. yy.) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Oyarçin, K. (2019). Sikke Buluntuları Işığında Parion’da Orta-Geç Bizans Dönemi. V. Keleş, H. E. Ergürer, H. Kasapoğlu, E. Çelikbaş, A. Yılmaz (Eds.), Cevat Başaran’a 60. Yaş Armağanı, (ss. 451-468). Bilgin Kültür Sanat.
Oyarçin, K. (2020). The Early Byzantine Period of Parion in Ligth of Numismatic Data. V. Keleş (Ed.), Propontis ve Çevre Kültürleri (ss. 619-628). Ege Yayınları.
Özsait, M. (1999). Küçük Asya’da Roma Kolonileri. N. Başgelen (Ed.), Zafer Taşlıklıoğlu Armağanı Anadolu ve Trakya Çalışmaları I (ss. 123-132). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Sayar, M. H. (2015). Parion’da Divus Vespasianus Augustus’a Bir Sunu. C. Başaran ve V. Keleş (Eds.), Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı (ss. 163-166). Bilgin Kültür Sanat.
Talbot A. M. (2021). Bizans Anadolusu’nda Azizler ve Azizlik. E. Akyürek ve K. Durak (Eds.), Bizans Dönemi’nde Anadolu / Anatolia in the Byzantine Period (ss. 148-155). Yapı Kredi Yayınları.
Ünal, C. (2015). Bizans Sikkelerinde Kutsal Kişi Tasvirleri. Türk Tarih Kurumu.
Wiltsch, J. E. T. (1846). Handbuch der kirchlichen Geographie und Statistik. Nabu Press.
Woods, D. (1999). The Origin of the Cult of St. Theagenes of Parium. Greek Orthodox Theological Review 44, 371-417.
Yılmaz, M. D. (2020). Christianity, Saints and Bishops in Parion. V. Keleş (Ed.), Propontis ve Çevre Kültürleri (ss. 939-948). Ege Yayınları.
Müzayede Katalogları
Classical Numismatic Group, Electronic Auction 128, lot. 440 (https://www.cngcoins.com/Coin.aspx?CoinID=75201). (Erişim Tarihi: 10.09.2021).
Oyarçin, K. (2022). Parion Hristiyanlık Tarihine Yeni Bir Katkı: Parion Başpiskoposu Ioannes’in Kurşun Mührü. Arkhaia Anatolika, 5, 84-93. https://doi.org/10.32949/Arkhaia.2022.45