Preliminary Evaluation of the Naos Sondage Works of St. Nicholas Church in 2022
Ebru Fatma FINDIK
Abstract
“St. Nicholas Memorial Museum Restoration and Landscaping Work” was carried out between the years of 2021-2022 by the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey under the control of the Antalya Directorate of Surveying and Monuments as well as the Demre Lycian Civilizations Museum. During the restoration period, the cement mortar floor stones in the naos of the church were removed, and the in situ floor tiles of the previous phase were exposed. The openings that may have formed in the ground after the destruction of the liturgical ambon and solea were then covered with unqualified floor coverings in the next phase. Based on these in situ floorings that were uncovered during the restoration works in 2022, five sondages were carried out in the naos. The purpose of sondages is to identify the different building phases of the church. In this study the soundings carried out in the naos of the Church of St. Nicholas in 2022, a preliminary evaluation of the obtained data to date, is presented to researchers in order to clarify the debates on the building phases and dating of the church. While the data obtained in 2022 supported some suggestions, it has allowed for new and important contributions to previous studies.
In previous studies on the architecture of the Church of St. Nicholas, three main construction phases were identified. Building phase I, which follows the floor plan of a basilica, is dated to the aftermath of the great earthquake in 529. The soundings carried out in the naos in 2022 identify five building phases. It is likely that three of the phases were construction while the remaining two were repair. One of the most important results of the drilling works is the unearthing of the floors of the basilica planned building. The floors have been dated to the 6th century and provide clear documentation that this structure was built on a building/constructions that belonged to the Late Roman-Early Christian period. At the end of the studies, floor mosaics in the opus tessellatum technique with geometric and floral motifs were unearthed in this building, which we defined as the 1st phase. Whether these mosaics belong to an early phase of the Church of St. Nicholas or to the martyrion of the saint will be illuminated by future excavations.
Ancient Sources
Ioan. Mal. = Ioannes Malalas, Khronographia. Kullanılan metin: Dindorf, L. A., ed. 1831. Ioannis Malalas Chronographia. Bonnae: Impensis E. Weberi.
Theoph. Homolog. = Theophanes Homologetes (Confessor), Khronographia. Kullanılan tercüme: Mango, C. ve R. Scott ed. 1997. The Chronicle of Theophanes Confessor: Byzantine and Near Eastern History AD 284-813. Oxford: Oxford Universty Press.
V. Nic. Sit. = (Anonymous), Vita Nicolai Sionitae. Kullanılan metin: Anrich, G., ed. 1913. Hagios Nikolaos, der heilige Nikolaos in der griechischen Kirche, texte und Untersuchungen. Bd.1. Leipzig, Berlin: Teubner.
Modern Literature
Abbasoğlu, H. ve A. Özdizbay. 2010. “Perge Kazı ve Onarım Çalışmaları 2007 Yılı Raporu.” Kazı Sonuçları Toplantısı 30(2), 483-502.
Akyürek, E. 2018. “Myra: Likya’nın Metropolisi.” Alakent Kilisesi: Myra’da Bir Bizans Yapısı (12.-13. Yüzyıllar), Ed. E. Akyürek, 37-57. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Alas, Z.Ç. 2011. “Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Duvar ve Zemin Kaplamaları.” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Alas, Z.Ç. 2012. “Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Duvar ve Zemin Kaplamalarına Ait Yeni Değerlendirmeler.” Uluslararası Katılımlı XV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu (I): 13-23. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Alas, Z.Ç. 2018. “Opus Sectile Zemin Panoları ve Duvar Kaplamaları.” Aziz Nikolaos Kilisesi Kazıları 1989-2009, Eds. S. Doğan ve E. F. Fındık, 265-300. İstanbul: Homer Kitabevi.
Alpaslan, S. 2003. “The Evaluation of the Motifs and Styles of the Architectural Sculpture of the Byzantine Age in Antalya and Lycia.” Adalya 6: 251-264.
Andıç, A. 2012. “İzmir Arkeoloji Müzesi’ndeki Bizans Dönemi Taş Eserleri.” Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Anrich, G. 1913. Hagios Nikolaos. Der heilige Nikolaos in der griechischen Kirche; Texte und Untersuchungen. Berlin: Teubner.
Anrich, G. 1917. Hagios Nikolaos. Der heilige Nikolaos in der griechischen Kirche; Texte und Untersuchungen. Berlin: Teubner.
Blum, H. 1997. Die Vita Nicolai Sionitae. Bonn: R. Habelt.
Çelikay, A. 2018. “Yeniyurt A-B Kiliseleri ve Mozaikleri.” Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
Çıtakoğlu, H. 2015. “Güney Bithynia Bölgesi Figürlü ve Geometrik Desenli Taban Mozaikleri.” Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi.
Demir, Ç. 2020. “Andriake Antik Kenti A Kilisesi Mimari Plastik Eserleri.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitrsi.
Demiriz, Y. 1966. “Demre’deki Aziz Nikolaos Kilisesi.” TAD 15(1), 13-34.
Doğan, S. 2018. “Mimari Plastik Buluntular: Liturjik Kuruluşlar ve Liturjik Mekanlar ile İlişkisi.” Aziz Nikolaos Kilisesi Kazıları 1989-2009, Eds. S. Doğan ve E. F. Fındık, 301-328. İstanbul: Homer Kitabevi.
Doğan, S. 2003. “The Evaluation of the Motifs and Styles of the Architectural Sculpture of the Byzantine Age in Antalya and Lycia.” Adalya VI: 251-264.
Doğan, S., E.F. Fındık ve V. Bulgurlu. 2017. “Myra (Demre) Aziz Nikolaos Kilisesi Kazı, Koruma ve Onarım Çalışmaları – 2016/ Excavations, Restorations and Conservations in St. Nicholas Church in Myra (Demre) in 2016.” News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 15: 11-19.
Duggan, T.M.P. 2004. “A short account of recorded calamities (earthquakes and plagues) in Antalya and related areas over the past 2,300 years-an incomplete list, comments and observations.” Adalya 7: 123-170.
Erdek, Ş. 2012. “Perge Mozaiklerinin Korunması, Sergilenmesi ve Bakımı: Yöntem Önerileri.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
Ermiş, Ü.M. 2003. “İzmir ve Manisa Çevresindeki Orta Bizans Dönemi Templon Arşitravları.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
Feld, O. 1975a. “Die Kirchen von Myra und Umgebung.” Myra: Eine Lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, Ed. J. Borchhardt. IstForsch 30: 398-423.
Feld, O. 1975b. “Die Innenausstattung der Nikolaoskirche in Myra.” Myra: Eine Lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, Ed. J. Borchhardt. IstForsch 30: 360-397.
Fındık, E.F. 2013. “Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazılarında Bulunan Orta Çağ Sırlı Seramikleri (1989-2009).” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Foss, C. 1994. “The Lycian Cost in the Byzantine Age.” DOP 48: 1-52.
Friedländer, P. 1912. Johannes von Gaza ve Paulus Silentiarius: Kunstbeschreibungen Justinianischer Zeit. Berlin: Teubner.
Harrison, R.M. 1963. “Churches and Chapels of Central Lycia.” AnatSt 13: 117-151.
Hellenkemper, H. 1993. “Lykien und die Araber.” Akten Des II. Internationalen Lykien-Symposions, Band 2, Eds. J. Borchhardt ve G. Dobesch, 99-106. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
Hellenkemper, H. ve F. Hild. 2004. Tabula Imperii Byzantini, Teil: 1. Wien: Verlag Der Österreichischen Akademie Der Wissenschaften.
Işıklıkaya, I.R. 2010. “Perge Mozaikleri Macellum, Güney Hamam ve Geç Dönem Meydanı Doğu Portiği.” Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
Ivison, E.A. 2003. “Polychromy in the Lower City Church: An Overview”. Amorium Reports II: Research Papers and Technical Reports, Ed. C. S. Lightfoot, 119-225. London: Archaeopress.
İşler, B. 2009. “Likya Bölgesinde Karabel Asarcık’taki Erken Bizans Dönemi Yerleşimi.” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Jakobs, P.H.F. 1987. Die Frühchristlishen Ambone Griechenlands.Bonn: Dr. Rudolf Habelt
Kokkinia, C. 1999. “Rosen für die Toten im griechischen Raum und eine neue Rodismos Bithynien.” Museum Helveticum 56: 209–210.
Koşdemir, U. 2022. “Olympos Antik Kenti 3 No.lu Kilise Mozaikleri.” Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
Laurent, V. 1963. Le Corpus des sceux del’empire Byzantin VI.1. Paris: Ed. du Centre national de la recherche scientifique.
Orlandos, A.K. 1954. Η ξυλόστεγος παλαιοχριστιανική βασιλική της μεσογειακής λεκάνης, Vol. II. Athens: Αρχαιολογική Εταιρεία.
Ötüken, S.Y. 2002. “2000 Yılı Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Duvar Resimlerini Belgeleme, Koruma-Onarım Çalışmaları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 23(2): 401-414.
Ötüken, S.Y. 2006. “Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi İçinde Mimari Değerlendirmeler.” III. Uluslararası Likya Sempozyumu / III. International Lycia Symposium, Cilt 1, Eds. K. Dörtlük ve T. Kahya, 523-536. Antalya: AKMED.
Ötüken, S.Y. 2009. “2008 Yılı Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Duvar Resimlerini Koruma-Onarım Çalışmaları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 31(4):417-431.
Ötüken, S.Y. 2018. “Aziz Nikolaos Kilisesi Kazı Çalışmaları 1989-2009. ”Aziz Nikolaos Kilisesi Kazıları 1989-2009. Eds. S. Doğan ve E. F. Fındık, 63-137. İstanbul: Homer Kitabevi.
Ötüken, S.Y., S. Alpaslan, Y. Olcay, M. Acara ve N. Çorağan. 1998. “Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı Işığında Yeni Değerlendirmeler.” II. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı-Araştırmaları Sempozyum Bildirileri, 21-50. Konya: Selçuk Üniversitesi, Selçuklu Araştırmaları Merkezi.
Ötüken, S.Y., S. Alpaslan ve M. Acara. 1999/2000. “Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kuzey Ek Yapısının Yeni Bir Değerlendirmesi.” Adalya 4: 221-242.
Ötüken, S.Y. ve E.F. Fındık. 2009. “Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Duvar Resimlerini Belgeleme, Koruma Onarım Çalışmaları 2008.” ANMED 7: 49-54.
Öztaşkın, G.K. ve M. Öztaşkın. 2012. “Antalya-Olympos Mozaikli Yapı.” Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I: Anadolu Akdenizi Sempozyumu, Eds. K. Dörtlük., T. Kahya., R. Boyraz - Seyhan ve T. Ertekin., 329-346. Antalya: AKMED.
Peschlow, U. 1975. “Die Architektur der Nikolaoskirche in Myra.” Myra: Eine Lykische Metropole in antiker und byzantinischer Zeit, Ed. J. Borchhardt, IstForsch 30: 303-359.
Peschlow, U. 1990. “Materialien zur Kirche des H. Nikolaos in Myra im Mettelalter.” IstMitt 40: 207-258.
Raynaud, M.P. 2008. Corpus of the Mosaics of Turkey Vol. 1: Lycia - Xanthos, Part 1, The East Basilica. İstanbul: Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmaları Merkezi.
Rott, H. 1908. Kleinasiatische Denkmäler aus Pisidien, Pamphylien, Kappadokien und Lykien. Leipzig: Dieterich.
Ruggieri, V. 2013. La Vita di San Nicola di Sion. Traduzione, note e commentario. Roma: Edizioni Orientalia Christiana.
Say-Özer, Y. ve N.O. Özer. 2010. “Kaunos Kubbeli Kilisesi’nin Ambonu.” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 133: 67-76.
Ševčenko, I. ve N. Patterson-Ševčenko. 1984. The Life of St. Nicholas of Sion. Brookline, Mass.: Hellenic College Press.
Şahin, M., D. Şahin., E. Aslan ve S. Gündüz. 2007. “2005 Yılı Myndos Kazısı.” Kazı Sonuçları Toplantısı 28(1): 559-572.
Tekinalp, V.M. 1995. “Demre (Myra) deki Aziz Nikolaos Kilisesi Yapı Dönemlerinin Malzeme Teknik Değerlendirilmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Tekinalp, M. 2000. “Geç Antik Dönem Sonrasında ve Orta Çağ’da (MS 4.-14. yy.) Andriake Kenti.” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Tiryaki, A. 2012. “Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesine Ait Bir Grup Korkuluk Levhası.” Olba XX: 493-514.
Tiryaki, A. 2016. “Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesi’nin Geometrik Desenli Taban Mozaikleri.” Olba XXIV: 505-534.
Toohey, P. 2010. “Death and Burial in the Ancient World.” The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, 366–367. Oxford: Oxford University Press.
Uysal, N.D. 1990. “Türkiye Müzelerindeki Bizans Ambonları.” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Vanderheyde, C. ve W. Prochaska, 2011. “Le marbre en Bulgarie à la période byzantine : l’apport de l’étude des sculptures architecturales de Sozopol.” BCH 135(1): 351-375.
Yalçın, A.B. 2001. “Anadolu’da Orta Bizans Dönemi Mimari Plastiği ve Bilinmeyen Bir Örnek.” V. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Araştırmaları Sempozyumu, 549-562. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Zacos, G. ve A. Veglery. 1972. Byzantine Lead Seals. Basel: J. J. Augustin, Gluckstadt, West.-Ger.
Online Kaynaklar
Rizos, E. 2014. The Cult of Saints. http://csla.history.ox.ac.uk/record.php?recid=E04955. Erişim: 20.10.2022
Fındık, E. F. 2023. “2022 Yılı Aziz Nikolaos Kilisesi Naos Sondaj Çalışmalarının Ön Değerlendirmesi.” Arkhaia Anatolika 6: 1-23. https://doi.org/10.32949/Arkhaia.2023.55