Menderes Magnesiası Artemis Kutsal Alanı Güney Stoa’da Bulunan Doğu Sigillata B Grubu Seramikleri

Mevlüt ELİÜŞÜK

. Sayı

Geliş Tarihi : 30.11.2020 | Kabul Tarihi : 14.01.2021

DOI : 10.32949/Arkhaia.2021.25 | Yayın Tarihi : 18.1.2021 09:40:40

Öz

Menderes Magnesiası antik kentinde, Hermogenes’in başyapıtı olan Artemis Tapınağı’nın güneyini sınırlandıran stoa ile bu stoanın gerisindeki mekanlarda yapılan kazı çalışmalarında ele geçen en yoğun buluntu grubunu, geniş bir zaman dilimine yayılan seramikler oluşturmaktadır. Bu seramik grupları içerisinde, 161 parça ile temsil edilen Doğu Sigillata grubuna ait örneklerden 160’ının Doğu Sigillata B grubunda yer alması dikkat çekicidir. Bu çalışmada, Menderes Magnesiası Güney Stoa’da bulunan ve form özellikleri tespit edilebilen Doğu Sigillata B grubuna ait 29 adet seramik ele alınarak, bunların bilim dünyasına tanıtılması amaçlanmıştır. Kentte yoğun olarak çalışılan mimari sektörün yanında seramik araştırmalarına da ağırlık verilerek, üretim, dağıtım ve bölgesel ilişkiler gibi konuları anlamlandırmaya yardımcı olmak hedeflenmektedir.

Güney Stoa’da bulunan seramikler DSB-I ve DSB-II olmak üzere iki alt başlıkta incelenmiştir. Analoji çalışmaları sonucunda, DSB-I’e giren beş form tespit edilmiştir. DSB-I başlığı altında değerlendirilen Hayes Form 22, MÖ 1. yüzyılın sonu ile MS 1. yüzyılın ilk çeyreğine aittir ve en erken örnek olarak belirlenmiştir. Diğer DSB I örnekleri olan “Hayes Form 7, 19, 26 ve 29” ise MS 1. yüzyılın ilk yarısı ve ortalarına tarihlendirilmiştir. DSB-II başlığı altında değerlendirilen grupta ise tabak, kase ve çift kulplu kaseden oluşan yedi farklı form bulunmaktadır. Bu grubun en erken örneği olan Hayes Form 58, MS 1. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenirken, grubun en geç örneklerini oluşturan Hayes Form 60 ve 70’in geç versiyonları, MS 2. yüzyılın ikinci yarısı ile MS 3. yüzyılın birinci yarısına tarihlendirilmiştir. Mimari bezeme özelliklerine göre Erken İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenen Güney Stoa’da bulunan DSB örneklerinin değerlendirilmesi sonucunda, yapının mimarisi ile buluntularının uyumlu olduğu anlaşılmıştır. Özellikle Artemis Kutsal Alanı Güney Stoa ile kentin kazısı yapılan diğer alanlarında yoğun olarak bulunan DSB örnekleri ışığında, Magnesia’nın DSB üretim merkezleri olarak önerilen Tralleis ve Ephesos gibi kentlerle ilişkilerinin güçlü olduğu ve DSB grubu çanak çömleklerin üretiminin en azından MS 3. yüzyılın ortalarına kadar devam ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Akyürek, N. E. (1992). Terra Sigillata aus dem Heiligtum des Apollon Smintheios. Asia Minor Studien, 8, 125-165.

Anderson-Stojanović, V. R. (1992). Stobi: The Hellenistic and Roman Pottery. Princeton: Princeton University Press.

Ateş, G. (2002). Die Eastern Sigillata B aus einer Frühkaiserzeitlichen Auffüllungsschicht in Aizanoi. AA, 2001, 319-332.

Ateş, G. (2003). Die Rote Feinkeramik von Aizanoi als lokaler Kulturträger [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ruprecht Karls Universität.

Bes, P. (2017). Bearing the Stamp of Change: Epigraphic Stamps on Eastern Sigillata A and B. M. Flecker (Ed.), Neue Bilderwelten: zu Ikonographie und Hermeneutik Italischer Sigillata. Tübinger Archäologische Forschungen, 23, 241-273.

Bingöl, O. (2007). Magnesia on the Meander. An Archaeological Guide: The City of Artemis with the White Eyebrows. İstanbul: Homer Yayınevi.

Bingöl, O. (2020). Menderes Magnesiası. Ankara: Bilgin Kültür Sanat.

Bingöl, O. ve Oral, M. (2009). Magnesia ad Meandrum. Kazı Sonuçları Toplantısı, 30(4), 385-408.

Beyll, D. (1993). Terra Sigillata aus der Marienkirche in Ephesos Erste Zwischenbilanz. Berichte und Materialen, 5, 5-45.

Civelek, A. (2010). Red Slip Ware from Tralles Excavations. Colloquium Anatolicum, IX, 169-191.

Dragendorff, H. (1895). Terra Sigillata. Ein Beitrag zur Geschichte der griechischen und römischen Keramik. Bjb, 96, 18-155.

Ekin-Meriç, A. (2014). A New Deposit from a ‘Banquet Hall’ of the Bath-Gymnasium in Metropolis. Öjh, 83, 11-41.

Erol, D. (2004). Tralleis Kenti Kazılarında Ele Geçen Baskılı Terra Sigillata [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.

Forster, G. (2009). Roman Knossos: The Pottery in Context [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. The University of Birmingham.

Gasperetti, G. (2003). Osservazioni Preliminari Sulla Ceramica Romana di Iasos di Caria, Materiali dal Quartiere a sud del Teatro. C. Abadie-Reynal (Ed.), Varia Anatolica XV: Les Céramiques en Anatolie Aux Époques Hellénistiques et Romaines, Actes de la Table Ronde d’Istanbul, 23-24 Mai 1996 (ss. 141-163). Paris: De Boccard.

Gassner, V. (1997). Das Südtor der Tetraganos-Agora, Keramik und Kleinfunde. FiE, XIII/1(1). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.

Gider, Z. (2014). Doric Capitals with Ionic Cymation in the Light of Examples from Caria Region. Anodos, 11/2011, 139-148.

Güngör, E. (2005). Metropolis Kenti Ada 7 İçerisindeki Konut Seramiği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.

Hayes, J. W. (1973). Roman Pottery from the South at Corinth. Hesperia, 42(4), 416-470.

Hayes, J. W. (1985). Sigillate Orientali. G. Pugliese-Carratelli (Ed.), Atlante delle Forme Ceramiche II. Ceramica Fine Romana nel Bacino Mediterraneo (Tardo Ellenismo e Primo Impero). Enciclopedia dell’arte antica classica e orientale (ss. 1-96). Roma: Istituto della Enciclopedia italiana.

Hayes, J. W. (2008). Roman Pottery Fine Ware Imports. Agora, 32. Princeton: The American School of Classical Studies at Athens.

Hellström, P. (1965). Labraunda II.1: Pottery of Classical Later Date. Terracotta Lamps and Glass, Lund: CVK Gleerup.

Kenrick, P. M. (1985). Sidi Khrebish. Excavations at Sidi Khrebish Benghazi (Berenice) III(1): The Fine Pottery. Libya Antiqua, V. Tripoli: Department of Antiquities.

Kenyon, K. M. (1957). Roman and later wares, Terra Sigillata. J.W. Crowfoot, G.M. Crowfoot ve K. M. Kenyon (Eds.), Samaria-Sebaste: The Objects from Samaria 3: Reports of the Work of the Joint Expedition in 1931-1933 and of the British Expedition in 1935, no. 3 (ss. 281-306).

Körsulu H. ve Ergürer, H. E. (2019). Isauria Kenti Philadelphia’dan (Karaman-Ermenek-Gökçeseki) Doğu Sigillata A (DSA) Seramikleri. Cedrus, VII, 365-387. DOI: 10.13113/CEDRUS/201915

Ladstätter, S. (2005). Zur Datierung des Löwenmosaiks im Hanghaus 2 von Ephesos. Synergia: Festschrift für Friesrich Krinzinger (ss. 179-186). Wien: Phoibos.

Ladstätter, S. (2008). Terra Sigillata aus den Planierschichten des Vediusgymnasiums. M. Steskal ve M. La Torre (Eds.), Das Vediusgymnasium in Ephesos, FiE, XIV/1 (ss. 97-110). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.

Ladstätter, S. ve Liedl, H. (2020). Die Gefäßkeramik. S. Ladstätter (Ed.), Eine Frühkaiserzeitliche Grubenverfüllung aus dem Hanghaus 2 in Ephesos. Ergänzungshefte zu den Jahresheften des Österreichischen Archäologischen Institutes, 18 (ss. 21-99). Wien: Holzhausen.

Meriç, R. (2002). Späthellenistisch-römische Keramik und Kleifunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos. FiE, IX/3. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.

Mitsopoulos-Leon, V. (1991). Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos Kleifunde. 1. Teil: Keramik Hellenistischer und Römischer Zeit, FiE, IX/2(2). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.

Munsell Soil Color Charts (2013). Washington D.C.: U.S. Gov. Print.

Robinson, H. S. (1959). Pottery of the Roman Period: Chronology. Agora, 5. Princeton: The American School of Classical Studies at Athens.

Rosenthal, R. (1978). The Roman and Byzantine Pottery. E. Stern (Ed.), Excavations at Tel Mevorakh (1973-1976), Part One: From the Iron Age to the Roman Period. Qedem, 9 (ss. 14-19). The Hebrew University of Jerusalem.

Sackett, L. H. (1992). Knossos from Greek City to Roman Colony, Excavations at the Unexplored Mansion II. Athens: British School of Archaeology.

Slane, K. W. (1990). The Sanctuary of Demeter and Kore. The Roman Pottery and Lamps, Corinth, XVIII/2. Princeton: The American School of Classical Studies at Athens.

Takaoğlu, T. (2006). New Lights on the Origins of Eastern Sigillata B Ware. T. Takaoğlu (Ed.), Anadolu Arkeolojisine Katkılar, 65. Yaşında Abdullah Yaylalı’ya Sunulan Yazılar (ss. 263-267). İstanbul: Hitit Color.

Tekkök-Biçken, B. (1996). The Hellenistic and Roman Pottery from Troia: Second Century BC to Sixth Century AD [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. University of Missouri.

Tekkök, B., Wallrodt, S., Gündem, C. Y. ve Rose, C. B. (2001). Two Roman Wells in the Lower City of Ilion. Quadrats C29 and w28. Studia Troica, 11, 343-382.

Tekocak, M. (2019). Stratonikeia Kazılarında Bulunan Kırmızı Astarlı Seramikler. B. Söğüt (Ed.), Stratonikeia Çalışmaları 4. Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları (ss. 85-123). İstanbul: Ege Yayınları.

Unterkircher, E. (1983). Terra Sigillata aus dem Heraion von Samos. AM, 98, 173-214.

Uygun, Ç. (2011). Patara IV.2: Tepecik Kırmızı Astarlı Seramikleri (İ.Ö. 2. YY – İ.S. 4. YY). İstanbul: Ege Yayınları.

Vapur, Ö. (2001). Magnesia ad Maeandrum Gymnasion’u Roma Dönemi Seramikler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.

Vapur, Ö. (2011). Menderes Magnesiası Theatron Kazısı Seramik Buluntuları. Anadolu/Anatolia, 37, 143-193.

Vapur, Ö. (2013). Menderes Magnesiası Hypokaustlu Yapı Kazılarında Ele Geçen İthal Kaliteli Seramikler. G. Kökdemir (Ed.), Orhan Bingöl 67. Yaş Armağanı (ss. 641-666). Ankara: Bilgin Kültür Sanat.

Williams, C. (1989). Anemurium: The Roman and Early Byzantine Pottery. Toronto: Pontificial Institute of Mediaeval Studies.

Yener-Marksteiner, B. (2012). Frühkaiserzeitliche Sigillata der Weststadtgrabung in Limyra 2002-2003. M. Seyer (Ed.), 40 Jahre Grabung Limyra Akten des internationalen Symposions Wien, 3-5 December 2009 (ss. 371-386). Wien: Österreichisches Archäologisches Institut.

Yıldız, V. (2016). Akhisar Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Roma Seramiği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 252-273.

Yıldız, V. (2019a). Alanya Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Doğu Sigillataları A, B ve C Grubu Seramikleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 108-127.

Yıldız, V. (2019b). Soli Pompeiopolis Sütunlu Caddesi’nde Bulunan Doğu Sigillatası D Grubu Seramikleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 42, 245-274.

Zabehlicky-Scheffenegger, S. (2003). C. Sentius and His Commercial Connections. C. Abadie-Reynal (Ed.), Varia Anatolica XV: Les Céramiques en Anatolie Aux Époques Hellénistiques et Romaines, Actes de la Table Ronde d’Istanbul, 23-24 Mai 1996 (ss. 117-119). Paris: De Boccard.

Zahn, R. (1904). Thongeschirr. T. Wiegand ve H. Schrader (Eds.), Priene, Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen in den Jahren 1895-1898 (ss. 394-468). Berlin: G. Reimer.

Zelle, M. (1997). Die Terra Sigillata aus der Westtor-Nekropole in Assos. Asia Minor Studien, 27. Bonn: Verlag Dr. Rudolf Habelt.

Eliüşük, M. (2021). Menderes Magnesiası Artemis Kutsal Alanı Güney Stoa’da Bulunan Doğu Sigillata B Grubu Seramikleri. Arkhaia Anatolika, 4, 15-40. DOI: 10.32949/Arkhaia.2021.25

Paylaş!