Makale Değerlendirme Süreci

Arkhaia Anatolika, Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi, Türkçe ve İngilizce yazılmış, alanına yenilik getiren, özgün ve nitelikli, kendi alanında bir boşluğu dolduracak, yeni buluntuların değerlendirildiği, yeni yaklaşımlar ya da öneriler sunan, bilimsel bir yöntemle ele alınan çalışmalara veya daha önce yayımlanmış çalışmaları değerlendiren, bu konuda yeni görüşler sunan makalelere yer verir. Arkhaia Anatolika, Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen makalelerin dergide yayınlanabilmesi için daha önce başka bir dergi/kitapta yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere başvurulmamış olması gerekmektedir. Makale konusu ile ilgili yasal izin(ler) gerekiyorsa, yazar(lar) başvuru esnasında izin belgesini ya da belgelerini de göndermelidir. Makalenin değerlendirmeye alınabilmesi için çalışma kapsamında yer alan görsellerin kaynak bilgileri açıkça ifade edilmeli, gerekirse izin belgeleri de eklenmelidir.

Arkhaia Anatolika Dergisi, 2023 yılından itibaren dergiye gönderilen makalelerin değerlendirilmesinde “Editöryal İç İnceleme” ve “Dış Hakem Değerlendirmesi” olmak üzere iki aşamalı bir süreç işletmektedir. Editöryal iç inceleme Baş Editör, Editör Yardımcıları ve Yayın Kurulu tarafından yürütülen bir aşamadır. Dış Hakem Değerlendirmesi ise alanında uzman en az iki hakemin “çift taraflı kör hakemlik” yöntemiyle makaleyi değerlendirdiği süreçtir.

Arkhaia Anatolika Dergisi, aynı sayı için bir yazardan birden fazla makale başvurusunu kabul etmeyecektir. Ayrıca 2023 yılından itibaren üst üste iki sayıda aynı yazarın makalesine yer verilmeyecektir. Eğer makale ortak yazarlıysa ve bir önceki sayıda makalesi yayınlanan yazar, 2. ya da 3. yazar ise, makale değerlendirmeye alınacaktır.

15 Kasım 2023 tarihinden sonra yapılan makale başvuruları bir sonraki sayı için değerlendirilecektir. Bu tarihten önce başvuruda bulunmasına rağmen, 31 Aralık 2023 tarihinde değerlendirme süreci tamamlanmayan makaleler de bir sonraki sayı için değerlendirilecektir.

Hakemlik Türü: Çift taraflı kör hakemlik

İnceleme Zamanı: Yayın öncesi

Hakem Sayısı: İki İç Hakem (Editöryal İnceleme) - İki Dış Hakem (Akran Değerlendirmesi)

Yazar-Hakem Etkileşimi: Editör ve Editör Yardımcıları, iç ve dış hakemler ile yazarlar arasındaki tüm etkileşimlere aracılık eder.

Hakem Etkileşimi: Hem iç hakemler hem dış hakemler sadece editörlerle iletişim kurabilir.

İncelemede Geçen Süre: Ortalama 70 Gün / 10 Hafta 

İntihali Önleme Benzerlik Taraması: Yapılıyor – Turnitin

Karar: Makalenin Editör tarafından yayına kabul edilebilmesi için en az iki hakemin olumlu görüş bildirmesi gerekir.

Etik İhlal Şüphesi: Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir. Ciddi araştırma suistimalinden şüphelenilen makaleler Arkhaia Anatolika Dergisi’nin etik editörü ve editörün uygun gördüğü üçüncü şahıslar tarafından da görülebilir.

Kabul edilen makaleler hazırlandıkça http://www.arkhaiaanatolika.org adresinde yayınlanır. Yayınlandıktan sonra makaleler bir sonraki sayı için seçilir. Arkhaia Anatolika Dergisi, okurlara ve yazarlara olan bağlılığının bir parçası olarak makalelere açık erişim sağlar. Tüm makalelere çevrimiçi olarak ücretsiz erişilebilir.

Editöryal İç İnceleme

Ön İnceleme ve İntihal Kontrolü: Baş Editör, dergiye gönderilen her bir makaleyi, derginin odak ve kapsamına uygunluğu, araştırma ve yazımda etik standartlara bağlılığı açısından inceler. Dergi yayın politikasına uygun makaleleri, editöryal inceleme için ilgili Editör Yardımcısı’na yönlendirir. Editör Yardımcısı, makaleyi dergi yazım kurallarına uygunluk açısından inceler ve makaleyi intihal tespiti için Turnitin taramasına tabi tutar. %15'in altındaki bir metin benzerliği (bibliyografya hariç) dergi tarafından kabul edilebilir ve >%25'lik bir benzerlik yüksek intihal yüzdesi olarak kabul edilir. Ancak %15 benzerlik olması durumunda bile, eşleşen metin sürekli ödünç alınmış bir materyal bloğuysa, önemli ölçüde intihal edilmiş metin olarak kabul edilecektir. Makale, dış hakem değerlendirmesi için uygun bulunmazsa, Baş Editör yazarla iletişime geçerek kararı bildirir. Karar olumlu ise, Editör Yardımcısı uzmanlık alanlarına göre Yayın Kurulu üyeleri arasından iki iç hakem belirler ve makaleyi iç hakemlere yönlendirir.

Arkhaia Anatolika Dergisi’nin “Ön İnceleme ve İntihal Kontrol Formu”na buradan ulaşabilirsiniz.

Yayın Kurulu İncelemesi: Editöryal süreçte Yayın Kurulu üyelerinden iki iç hakem seçilir ve makaleler her iki iç hakeme “çift taraflı kör hakemlik (double-blind peer-review)” yöntemiyle gönderilir. Bu nedenle süreç boyunca iç hakemlerin kimliği yazar(lar)la, yazar(lar)ın kimliği de iç hakemlerle paylaşılmaz. Hakemlerin ve yazarların kimliği yalnızca editörler tarafından görülebilir. İç hakemler, makaleyi konu, yöntem ve sonuçları açısından değerlendirerek, makalenin ayrıntılı değerlendirme sürecine alınıp alınamayacağı hakkında karar verirler. Yayın Kurulu üyelerinden birisinin olumsuz görüş bildirmesi durumunda makale üçüncü Yayın Kurulu üyesinin görüşüne sunulur. Makalenin dış hakem değerlendirme sürecine alınabilmesi için en az iki Yayın Kurulu üyesinin olumlu görüş bildirmesi gerekir.

İç Hakem incelemesinde “çift taraflı kör hakemlik” yöntemi uygulandığından, Yayın Kurulu üyelerinden birisi tarafından gönderilen makaleler de aynı sürece tabi tutulmakta ve süreç editörler tarafından yürütüldüğünden, iç hakemler yazar(lar)ın bilgilerine erişememektedir.

Arkhaia Anatolika Dergisi’nin “İç Hakem Değerlendirme Formu”na buradan ulaşabilirsiniz.

Dış Hakem Değerlendirmesi

Yayımlanmak üzere dergiye gönderilen makaleler, alanlarında uzman en az iki hakeme çift taraflı kör hakemlik yöntemiyle gönderilir. Yazarın kimliği hakemlere açıklanmaz, hakem bilgileri de yazar ile paylaşılmaz. İncelemeyi kabul eden hakemlerin değerlendirmesini, kendisine tanınan süre içinde tamamlaması beklenir. Özel durumlarda değerlendirme için hakeme ek süre verilebilir. Hakemlerden birinin olumsuz görüş bildirmesi durumunda yazı üçüncü bir hakemin görüşüne sunulur. Makalenin yayımlanabilmesi için en az iki hakemin olumlu görüş bildirmesi gerekmektedir. Hakemler inceledikleri makaleyi;

Doğrudan kabul edebilir: Bu makaleler kabul edildiği gibi yayınlanır.

Küçük düzeltmeler ile kabul edebilir: Makaleler küçük revizyon için ilgili yazarlara iade edilir. Yeniden gönderilen makaleler, başka hakem değerlendirme süreci olmadan yayınlanır. Ancak Editör, gerekli gördüğü takdirde revize edilen makale hakkında Yayın Kurulu Üyeleri'nden ek inceleme veya yorum talep edebilir.

Geniş çaplı düzeltmeler önerebilir (hakemler çalışmayı yeniden inceler): Geniş çaplı düzeltme (büyük revizyon) talep edilen makaleler tam revizyon için ilgili yazarlara iade edilir. Yazar tarafından yeniden gönderilen makale, tam inceleme için her iki hakeme tekrar gönderilir. Bu süreç sonunda hakem(ler) kabul ya da red kararını belirtmek için Dış Hakem Değerlendirme Formu’nu yeniden düzenlerler ve kararlarının gerekçeleri burada açıklanır.

Reddedebilir: Red edilen makalelerin gerekçesi ayrıntılı olarak rapor edilir ve bu rapor Editor tarafından yazar ile paylaşılır.

Hakemler makaleyi, özgünlüğü, yöntemi, bulguların düzenli olması, sonuçların tutarlı bir şekilde sunulması, alanına katkıları ve etik ilkelere uygunluğu bakımından değerlendirerek “Hakem Değerlendirme Formu” hazırlar. Hakem raporunda aşağıdaki hususlara ilişkin değerlendirmeler yer alır:

• Makalenin amacı

• Konunun önemi

• Alanına katkısı

• Yöntemi

• Ulaşılan sonuç

• Metin içindeki atıfların uygunluğu

• Kaynaklar

Hakem görüşleri, Arkhaia Anatolika Dergisi’nin yayın kalitesinde temel belirleyicidir. Makale hakkındaki son karar Editör ve/veya Editörler tarafından verilir. Bu sürece bağlı olarak yayın konusundaki kesin sonuç yazara dört ay içerisinde bildirilmektedir.

Arkhaia Anatolika Dergisi’nin “Dış Hakem Değerlendirme Formu”na buradan ulaşabilirsiniz.

Editöryal Kadro ve Yayın Kurulu Üyelerinin Çalışmalarına Yönelik Hakem Süreci İlkeleri

Arkhaia Anatolika Dergisi'nin editörleri tarafından yazılan editöryal yazılar ile analiz makaleleri dış hakem değerlendirmesinden geçmez. Derginin Editörleri ve Yayın Kurulu Üyeleri tarafından yazılan özgün araştırma makaleleri ise en az iki iç hakem ile en az iki dış hakeme, çift taraflı kör hakemlik kapsamında gönderilir. Süreç tamamlanıncaya kadar ilgili Editörlerin ve Yayın Kurulu Üyelerinin rolleri askıya alınır.

Tashih Aşaması

Hakemlerin inceledikleri metinde tashih yapılmasını istemeleri halinde, ilgili raporlar yazara gönderilir ve yazarın çalışmasını tashih etmesi istenir. Yazarlar, hakemlerden gelen bu geri bildirimi hakemlere yanıt olarak ele almalıdır. Hakemlere verilen yanıt, yazarların, hakemlerin yaptığı her yorumu nasıl ele aldığını belirtir. Hakemlere verilen yanıt, genellikle hakemlerin yorumları birer birer sunularak ve ardından yazarların yanıtlarıyla düzenlenir. Yazar, Word programında “Değişiklikleri İzle” özelliği açık olacak şekilde tashihlerini yapar veya metinde değişiklikleri kırmızı renk ile belirtir. Tashih ettiği metni alan editörüne sunar.

Makalenin tahsis aşamasında şunları yapmalısınız:

• Editör ve hakemler tarafından dile getirilen tüm noktalara değinin.

• Makalenizdeki ana revizyonları tanımlayın ve ardından yapılan yorumlara nokta nokta yanıt verin.

• Hakemlerin tavsiye ettiği konularda olumlu veya olumsuz katılımlarınız için yeterli açıklama yapın.

• Katılmadığınız noktalara veya yorumlara kibar ve bilimsel dille yanıt verin.

• Hakem yorumları ile yanıt mektubu arasında ayrım yapın.

• Metindeki önemli düzeltmeleri, değişiklikleri vurgulayarak farklı bir renkli metinle veya Microsoft Word'ün Değişiklikleri İzle özelliğiyle net bir şekilde gösterin.

• Düzeltilmiş makaleyi ve yanıt mektubunu editör tarafından ayrılan süre içinde geri gönderin.

Yayın Aşaması ve Yayın Sonrası Süreç

Türkçe Dil Kontrolü: Hakem süreci olumlu sonuçlanan tüm makaleler Baş Editör tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir.

İngilizce Dil Kontrolü: Türkçe dil kontrolünden geçen tüm yazılar İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekirse yazardan düzeltme talep edilir. Yazar dilerse bunun için profesyonel bir hizmet alabilir.

Dizgi ve Mizanpaj: Hakem süreci tamamlanan ve yayımlanmasına karar verilen makale, grafik ve tasarım işlemleri için yayın birimine gönderilir. Editörler yazarlara, yayınlanmadan önce onaylaması için şekiller de dahil olmak üzere mizanpajın bir PDF kopyasını gönderir. Redaksiyon ve dizgi aşamaları tamamlandıktan ve son hali yazarlar tarafından onaylandıktan sonra makaleler dergi web sitesinde online olarak yayımlanır.

Telif Hakkı: Yazar(lar) ile telif hakkı devir sözleşmeleri imzalanır. Yayınlanan makalelerin telif hakları yazarlara aittir ve makaleleri CC BY-NC 4.0 lisansı altında açık erişime açıktır.

Yayın Sonrası Yorumlar: Arkhaia Anatolika Dergisi’nde yayınlanan makaleler sosyal medya platformlarında tanıtılır ve etkileşim takip edilir.

Ulusal ve Uluslararası Dizinlere Veri Gönderimi: Arkhaia Anatolika Dergisi’nin tüm sayıları, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Kütüphane Başkanlığı’nın Elektronik Yayın Derleme Sistemi’nde (EYDeS) arşivlenmektedir. Yayımlanan sayı, Milli Kütüphane Başkanlığı’nın Elektronik Yayın Derleme Sistemi’ne (EYDeS) 60 gün içinde tek nüsha olarak gönderilir. Makale verileri 15 gün içerisinde ilgili indekslere iletilir.

Etik Görev ve Sorumluluklar

Yazarlar İçin Etik İlkeler

Yazar, araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.

Gönderilen makale, orijinal bir çalışmayı içermeli ve sözlü, poster veya özet formatları dışında başka bir dergi veya kitapta yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Yazar, aynı çalışmayı birden fazla dergide yayımlamaya teşebbüs etmemelidir.

Yazar(lar) intihal veya kendinden intihal yapmamalıdır.

Yazar, makalenin yazımında istifade ettiği eserleri eksiksiz olarak kaynakçada belirtmelidir.

Yazarlar, çalışmanın özgünlüğünden ve diğer çalışmalara uygun şekilde atıfta bulunduklarından emin olmalıdır.

Gönderilen makalenin, aynı yazarların çalışmaları da dahil olmak üzere, önceki yayınlanmış çalışmalardan türetilen herhangi bir kısmı uygun şekilde alıntılanmalıdır.

Yazarlar, daha önce yayınlanmış materyallerin kullanımı için orijinal yayıncıdan izin almalıdır.

Yazarlar, çalışmanın yürütülmesine veya yorumlanmasına önemli katkıda bulunanlarla sınırlı olmalıdır. Diğer katkıda bulunan kişilerin tümü ortak yazar olarak listelenmelidir.

Araştırmayı gerçekleştiren ve makalenin sorumluluğunu üstlenen yazar(lar)ın yanı sıra verilerin toplanması, derlenmesi ve değerlendirilmesi aşamasında çalışmaya katkı sağlayan araştırmacı(lar) da katılımcı olarak kabul edilmeli veya listelenmelidir.

Sorumlu yazar, çalışmaya dahil olan tüm araştırmacıların ortak yazar olarak belirlendiği, tüm ortak yazarların makalenin son versiyonunu görüp onayladığı ve yayın için gönderilmesini kabul ettiği konusunda sorumludur.

Makale eleştirileri ve makale yorumları bilimsel içerikli olmalı ve polemik içermemelidir.

Yazarlar derginin yazım kurallarına uymalıdır.

Yazarlar elektronik ortamda yayınlanan yazı üzerinde herhangi bir değişiklik yapamazlar. Bu nedenle yazarlar, dizgi provası üzerindeki hataları incelerken ve düzeltirken çok dikkatli olmak zorundadır.

Editörler için Etik İlkeler

Editörler, Yayın Kurulu Üyeleri ve Danışma Kurulu Üyeleri, Derginin bütünlüğünün denetlenmesinden sorumludur. Dergi editörleri gönderilen bir makaleyi yayınlanmak üzere kabul etme veya reddetme konusunda tam sorumluluk ve yetkiye sahiptir. Editör, derginin yayın kurulu politikalarına göre yönlendirilebilir, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili olarak yürürlükte olan yasal gereklilikleri uygulayabilir. Editör, bu kararı verirken diğer editörler veya hakemlerin de görüşüne başvurabilir.

Editör, yazarların ırkına, cinsiyetine, dini inancına, etnik kökenine, vatandaşlığına veya politik felsefesine bakmaksızın, makaleleri içeriği açısından değerlendirir. Gerçek veya algılanan çıkar çatışmalarına yol açabilecek durumlardan kaçınır.

Editör ve herhangi bir editoryal personel, gönderilen bir yazı hakkında herhangi bir bilgiyi ilgili yazar, hakemler, potansiyel hakemler ve uygun olduğu şekilde diğer editör danışmanları dışında hiç kimseye ifşa etmemelidir. Gönderilen bir yazıda açıklanan yayınlanmamış bilgiler, argümanlar veya yorumlar, yazarın izni olmadan bir editörün kendi araştırmasında kullanılmamalıdır.

Yayının içeriğinden ve genel kalitesinden editör sorumludur. Yayınlanmış bir makalenin içeriğinin veya sonuçlarının hatalı olduğuna dair ikna edici kanıtlar sunan editör, bir düzeltme veya geri çekmenin yayınlanmasını teşvik edebilir.

Editör, yayınlanmak üzere gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakem değerlendirmesini yapar ve gönderilen makalelerle ilgili tüm bilgilerin yayınlanmadan önce gizli tutulmasını sağlar. Editör, hakemlere yazıların gizli bilgi olduğunu ve bunun ayrıcalıklı bir etkileşim olduğunu bildirir. Hakemler ve yayın kurulu, yazıları başka kişilerle tartışamaz. Hakemlerin anonimliği sağlanmalıdır. Belirli durumlarda editör, belirli bir noktayı netleştirmek için bir hakemin incelemesini diğer hakemlerle paylaşabilir.

Editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında herhangi bir çıkar çatışmasına izin vermez.

Hakemler için Etik İlkeler

Bağımsız bilim insanları tarafından yapılan makale incelemeleri, bilimsel girişimin temel bir bileşenidir ve tüm bilim insanlarının sürece katılma yükümlülüğü vardır.

Hakem değerlendirmesi, karar verme aşamasında editöre ve editoryal iletişim yoluyla da yazarların makaleyi geliştirmesine yardımcı olabilir.

Makale konusu hakkında uzman olmayan veya verilen sürede makaleyi incelemeyi tamamlayamayacak olan hakemler bu durumu editöre bildirmeli ve inceleme sürecinden kendisini mazur görmelidir.

İncelemeler objektif bir şekilde yapılmalıdır. Kişisel eleştiriler hiçbir durumda uygun değildir.

Hakemlerin kullandıkları dil ve üslûp, yazarı rencide edici olmamalıdır.

Hakemler makale hakkındaki yorumlarını ve kararlarını, editörlerin ve yazarların anlayabileceği şekilde açıkça ifade etmeli ve bunları desteklemelidir.

Hakemler, yazarlar tarafından alıntı yapılmayan, aynı konuda yazılmış makaleler hakkında yazarı uyarmalı ve bu çalışmaları açıkça belirtmelidir. Ayrıca hakemler değerlendirilen makale ile aynı anda, basılmak üzere başka bir dergiye/kitaba gönderilen makale arasında bir benzerlik tespit ederlerse, bunu editöre bildirmelidir.

Hakemler inceledikleri çalışmada telif hakkı ihlali veya intihal fark etmeleri durumunda bunu editöre bildirmelidir.

Hakemler, yazarın rızası dışında, incelenen bir yazıda yer alan yayınlanmamış bilgileri, argümanları veya yorumları kullanmamalı veya üçüncü şahıslarla paylaşmamalıdır.

Hakemler, makalelerle bağlantılı herhangi bir yazar, şirket veya kurumla rekabet, işbirliği veya diğer ilişki veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının olduğu makaleleri dikkate almamalıdır. Hakemlerin herhangi bir çıkar çatışmasını editörlere bildirmesi hayati önem taşır.

Hakemler, Microsoft Word veya PDF formatında sunulan raporlar için, yorumlarında veya verilerinde yazarlara kimliklerini açıklamamaya dikkat etmelidir.

Hakemler, incelemelerini belirli bir zaman dilimi içinde tamamlamalıdır. Bir hakem, makalenin incelemesini öngörülen süre içinde tamamlamasının mümkün olmadığını düşünürse, makalenin başka bir hakeme gönderilebilmesi için bu bilgi editöre iletilmelidir.